دکتر کيومرث سهيلی

آبان 1393

برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

چکیده…………………………………………………………………………………………………………………………1

فصل اول: کلیات تحقیق

• مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………….2
• بیان مسأله اساسی تحقیق…………………………………………………………………………………………………3
• اهمیت و ضرورت انجام تحقیق…………………………………………………………………………………………4
• اهداف تحقیق……………………………………………………………………………………………………………6
• سؤالات تحقیق………………………………………………………………………………………………………….6
• فرضیه­های تحقیق……………………………………………………………………………………………………….6
• روش­شناسی تحقیق……………………………………………………………………………………………………..6

1-7-1- روش جمع­آوری داده­ها…………………………………………………………………………………………7

1-7-2- روش تحلیل داده­ها……………………………………………………………………………………………..7

• متغیرهای مورد بررسی………………………………………………………………………………………………..7
• قلمرو تحقیق…………………………………………………………………………………………………………….8

1-9-1- قلمرو موضوعی………………………………………………………………………………………………..8

1-9-2- قلمرو جغرافیایی………………………………………………………………………………………………..8

1-9-3- قلمرو زمانی……………………………………………………………………………………………………8

• تعریف واژه­ها و اصطلاحات……………………………………………………………………………………….8

فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه تحقیق

2-1- مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………12

2-2- مبانی نظری…………………………………………………………………………………………………………..12

2-2-1- مالیات…………………………………………………………………………………………………………..12

2-2-1-1- مالیات­های مستقیم و مالیات­های غیرمستقیم……………………………………………………………….13

2-2-1-2- مالیات بر ارزش افزوده…………………………………………………………………………………..15

2-2-1-3- مالیات بر درآمد…………………………………………………………………………………………..17

2-2-1-4- نظام مالیاتی………………………………………………………………………………………………18

2-2-2- تشریح مفهوم کارایی……………………………………………………………………………………………20

2-2-2-1- معیارهای تحلیل کارایی…………………………………………………………………………………..22

2-2-2-2- بازده به مقیاس……………………………………………………………………………………………25

2-2-2-3- انواع کارایی……………………………………………………………………………………………..25

2-2-2-3-1- کارایی فنی………………………………………………………………………………………..25

2-2-2-3-2- کارایی تخصیصی………………………………………………………………………………….28

2-2-2-3-3- کارایی اقتصادی……………………………………………………………………………………30

2-2-2-3-4- کارایی ساختاری صنعت……………………………………………………………………………31

2-2-2-4- شیوه­های اندازه­گیری کارایی……………………………………………………………………………..32

2-2-2-4-1- اندازه­گیری کارایی بر­اساس حداقل­سازی نهاده………………………………………………………32

2-2-2-4-2- اندازه­گیری کارایی برمبنای حداکثر­سازی ستانده……………………………………………………34

2-2-2-5- تحلیل کارایی بر­اساس روش تحلیل پوششی داده­ها………………………………………………………..38

2-3- پیشینه تحقیق…………………………………………………………………………………………………………..39

2-3-1- پژوهش­های خارجی…………………………………………………………………………………………….39

2-3-2- پژوهش­های داخلی………………………………………………………………………………………………40

فصل سوم: روش­شناسی تحقیق

3-1- مقدمه………………………………………………………………………………………………………………….45

3-2- روش تحقیق…………………………………………………………………………………………………………..45

3-3- روش جمع­آوری و پردازش داده­ها…………………………………………………………………………………….45

3-4- قلمرو تحقیق…………………………………………………………………………………………………………..46

3-5- روش تجزیه و تحلیل داده­ها……………………………………………………………………………………………46

3-5-1- روش پارامتریک……………………………………………………………………………………………….47

3-5-2- روش ناپارامتریک………………………………………………………………………………………………49

3-6- واحد مجازی…………………………………………………………………………………………………………..54

3-7- بازده به مقیاس ثابت و متغیر………………………………………………………………………………………….55

3-8- مدل­های ورودی­محور و خروجی­محور………………………………………………………………………………..56

3-9- روش تحلیل پوششی داده­ها با فرض بازدهی ثابت نسبت به مقیاس…………………………………………………….57

3-9-1- روش مجموعه امکانات تولید……………………………………………………………………………………58

3-9-2- روش کسری……………………………………………………………………………………………………59

3-10- مازاد نهاده و ستانده………………………………………………………………………………………………….64

3-11- روش تحلیل پوششی داده­ها با فرض بازدهی متغیر نسبت به مقیاس………………………………………………….67

3-12- اطلاعات قیمتی و کارایی تخصیصی…………………………………………………………………………………69

3-12-1- روش حداقل­سازی هزینه­ها…………………………………………………………………………………….69

3-12-2- روش حداکثر­سازی درآمد­ها…………………………………………………………………………………..70

3-13- تحلیل نموداری روش DEA………………………………………………………………………………………….71

3-14- مزایا و معایب روش DEA…………………………………………………………………………………………..72

3-14-1- مزایای روش DEA……………………………………………………………………………………………72

3-14-2- معایب روش DEA…………………………………………………………………………………………….74

3-15- عوامل محیطی در مدل­های DEA……………………………………………………………………………………74

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده­ها

4-1- مقدمه

-1- مقدمه

مهم­ترين اهداف فعاليت­هاي اقتصادي دولت­ها را مي توان مواردي از قبيل تخصيص بهينه منابع، توزيع عادلانه درآمد، تسريع در رشد اقتصادي، افزايش اشتغال، ثبات اقتصادي، حفظ سطح عمومي قيمت ها و بهبود تجارت بين المللي برشمرد. براي رسيدن به اين اهداف دولت­ها مجبور به تحمل هزينه­هاي بسيار سنگيني هستند که اين هزينه­ها را از محل درآمد­هاي مالياتي و درآمد­هاي غيرمالياتي پرداخت مي نمايند. موضوع تأمين مالي هزينه­هاي دولت از طريق درآمد­هاي مالياتي يکي از موضوعاتي است که در سال­هاي اخير در کشورهاي در حال توسعه و از جمله ايران مورد تأکيد قرار گرفته است. بر همين اساس نيز تحقيقات و مطالعاتي در زمينه بررسي عملکرد نظام مالياتي و اصلاح پايه­هاي مالياتي صورت گرفته است.

ماليات­ها عمدتاً به دو گروه ماليات­هاي مستقيم و غير­مستقيم تقسيم­بندي مي­شوند. ماليات­هاي مستقيم بصورت مستقيم از درآمد افراد دريافت مي شود و درآمد حقيقي پرداخت کننده را کاهش مي دهند، در مقابل ماليات­هاي غير مستقيم ماليات­هايي هستند که بر کالاها و خدمات وضع مي شوند و تحقق آنها بستگي به انجام برخي فعاليت­هاي اقتصادي دارد و معمولاً بر مصرف کنندگان کالاها و خدمات تعلق مي گيرد.

از انواع ماليات­هاي غير­مستقيم مي توان به ماليات بر ارزش افزوده[1] اشاره کرد که جايگاه خاصي در يک نظام مالياتي دارد چون از آنجا که پايه ماليات، ارزش افزوده ايجاد شده از هر فعاليت اقتصادي است، يک پايه گسترده و فراگير را تعريف مي کند. اين ماليات مي تواند در يک حلقه زنجيره از توليد تا مصرف کننده نهايي برقرار شود. مطالعات و تجارب کشورهاي مختلف و از همه مهمتر ماهيت ماليات­هاي مستقيم نشان مي دهد، حرکت به سمت ماليات­هاي غيرمستقيم به دلايل مختلف آثار مثبتي روي تمکين و کارايي سيستم مالياتي دارد و هزينه­هاي وصول و تمکين مالياتي را کاهش مي دهد. از طرفي سه پايه عمده مالياتي شامل درآمد، ثروت و مصرف هرکدام مجموعه اي از مسائل و مشکلات خاص اندازه گيري و محاسبه خود را دارند و هرکدام معيار متفاوتي از “توانايي پرداخت” را نشان مي دهند و از بين آنها پايه درآمد با فرض ثابت بودن ساير ويژگي­هاي سيستم مالياتي از پيچيده ترين پايه­هاي مالياتي محسوب مي شود.

استاد راهنما:

خانم دكتر فردوس يادگاري

استاد مشاور:

آقاي دكتر صمد كريم زاده

سال تحصيلي:

85-1384

برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

فهرست مطالب

عنوان                                                                           صفحه

چكيده                                           1

فصل اول: كليات پژوهش         

1-1- مقدمه                                               4

2-1- بيان مسئله                                              6

3-1- اهميت ضرورت پژوهش                                       7

4-1- انگيزه پژوهش                                        9

5-1- هدف پژوهش                                           9

6-1- سوال پژوهش                                          10

7-1- تعاريف عملياتي                                          11

فصل دوم:  ادبيات و پيشينه پژوهش

1-2- مباني نظري پژوهش

1-1-2- فرهنگ سازماني                                     14

2-1-2- تعاريف فرهنگ سازماني                                      15

3-1-2- اهميت فرهنگ سازماني                                   17

4-1-2- خصوصيات فرهنگ سازماني                                 20

5-1-2- منابع فرهنگ                                           22

6-1-2- شيوه پيدايش فرهنگ                                     22

7-1-2- انواع فرهنگ سازمان                                    23

8-1-2- رابطه فرهنگ سازماني با رضايت شغلي                              28

9-1-2- رابطه فرهنگ و ساختار سازمان                               28

10-1-2- فرهنگ سازماني و توسعه                                29

11-1-2- نقش فرهنگ سازماني در مديريت دانش                             29

12-1-2- رابطه فناوري و فرهنگ                                     30

13-1-2- رابطه فرهنگ و مديريت                                 31

14-1-2- رابطه فرهنگ و رفتار سازماني                                   31

15-1-2- كاركرد فرهنگ سازمان                                  31

16-1-2- زنده نگه داشتن فرهنگ                                 32

17-1-2- عوامل موثر در تغيير فرهنگ سازماني                             33

18-1-2- تغيير فرهنگ سازماني                                     34

19-1-2- فرهنگ سازماني سالم و فرهنگ سازماني بيمار                          35

20-1-2- الگوي اساسي براي تبيين و تشريح فرهنگ سازماني                      35

1-20-1-2- الگوي آجيل پارسونز                                 35

2-20-1-2- الگوي اوچي                                    36

3-20-1-2- الگوي پيترز و واترمن                               37

4-20-1-2- الگوي ليت وين و اترينگر                                39

5-20-1-2- الگوي كرت لوين                                     40

6-20-1-2- الگوي منوچهر كيا                                   40

2-2- فناوري اطلاعات و ارتباطات

1-2-2- تاريخچه فناوري اطلاعات و ارتباطات                       42

2-2-2- مفهوم فناوري اطلاعات و ارتباطات                       43

3-2-2- چيستي فناوري اطلاعات و ارتباطات                        46

4-2-2- كشورهاي جهان از نظر زير ساخت هاي لازم اداره مديران آنها از جهت دستيابي                        49

به فناوري اطلاعات و ارتباطات و…

5-2-2- كاربردهاي فناوري اطلاعات و ارتباطات

1-5-2-2- پول الكترونيك                              50

2-5-2-2- تجارت الكترونيك                            51

3-5-2-2- دولت الكترونيك                             53

4-5-2-2- نشر الكترونيك                              54

5-5-2-2- پارك هاي فناوري                            54

6-5-2-2- شهر اينترنتي                               56

7-5-2-2- دهكده جهاني                                56

6-2-2- شاخص هاي فناوري اطلاعات و ارتباطات

1-6-2-2- مفاهيم اساسي فناوري اطلاعات و ارتباطات                                                  57

2-6-2-2- استفاده رايانه و مديريت فايل Windows                                                      58

3-6-2-2- واژه پردازها Word                          58

4-6-2-2- صفحه گسترها Excel                           59

5-6-2-2- بانك اطلاعاتي Access                         59

6-6-2-2- ارائه مطلب Power point                       60

7-6-2-2- اينترنت Internet                              60

7-2-2- ظهور اينترنت                                 62

8-2-2- اينترنت چيست                                 62

9-2-2- شبكه عنكبوتي جهاني                           63

10-2-2- موتورهاي جستجو و بازاريابي اطلاعات                                                     63

11-2-2- فناوري پوش                                  64

12-2-2- ارتباطات شبكه اي                            64

13-2-2- راهكارهاي استفاده از فناوري اطلاعات و ارتباطات                                                   66

14-2-2- نقش فناوري اطلاعات و ارتباطات                         66

15-2-2- ارزش فنا وري اطلاعات و ارتباطات                       67

16-2-2- توانايي هاي فناوري اطلاعات و ارتباطات                                                    69

17-2-2- راهبردهاي فناوري اطلاعات و ارتباطات                                                    70

18-2-2- گروه بندي فناوري اطلاعات و ارتباطات                                                    70

19-2-2- محدوده فعاليت هاي اطلاعاتي و ارتباطي                                                   72

20-2-2- نظام هاي اطلاعاتي و ارتباطي                       72

21-2-2- نظامهاي اطلاعاتي و ارتباطاتي از طريق محمل هايي اطلاعات رابه طور                                    74

سريع و روز آمد در اختيار استفاده كنندها قرار مي دهد…

22-2-2- تكنولوژي نوين اطلاعات و ارتباطات                     77

23-2-2- نظم نوين اطلاعات و ارتباطات                      79

24-2-2- فناوري اطلاعات و ارتباطات در زندگي آينده                                                80

25-2-2- مشكلات كشورهاي در حال توسعه در زمينه فناوري اطلاعات و ارتباطات                               81

26-2-2- نحوه تأثير فناوري اطلاعات بر ساختار سازمان                                                  84

27-2-2- فناوري اطلاعات و ارتباطات و تأثير آن بر تحولات ساختار جامعه                                            85

28-2-2- فناوري اطلاعات و ارتباطات، نياز امروز مديران فردا                                                86

29-2-2- مديريت فناوري اطلاعات IT                     87

3-2- پيشينه پژوهش                                   88

1-3-2- پژوهش هاي داخل كشور                          88

2-3-2- پژوهش هاي خارج كشور                          92

فصل سوم: فرايند پژوهش

1-3- روش پژوهش                                      103

2-3- جامعه پژوهش                                    103

3-3- نمونه و روش نمونه گيري                         103

4-3- ابزار پژوهش                                    104

1-4-3- پرسشنامه فرهنگ سازماني                       104

2-4-3- پرسشنامه فناوري اطلاعات و ارتباطات                                                       104

5-3- چگونگي تعيين روايي و پايايي ابزار پژوهش                                                   105

6-3- روش جمع آوري اطلاعات                             105

7-3- روشهاي تجزيه و تحليل آماري                     106

فصل چهارم: تجزيه و تحليل داده هاي آماري

1-4- مقدمه                                           108

2-4- اطلاعات عمومی                                   109

3-4- توصيف داده ها                                  112

4-4- تحليل داده ها                                  130

فصل پنجم: بحث و نتيجه گيري

1-5- بحث و نتيجه گيري                               152

1-1-5- تفسير سوال اصلي پژوهش                        152

2-1-5- تفسير سوالات فرعي پژوهش

1-2-1-5- تفسير سوال فرعي اول پژوهش                      153

2-2-1-5- تفسير سوال فرعي دوم پژوهش                      154

3-2-1-5- تفسير سوال فرعي سوم پژوهش                      155

2-5-  نتيجه كلي                                     156

3-5- محدوديتها و مشكلات پژوهش                        157

4-5- پيشنهادهاي پژوهش                               157

5-5- خلاصه پژوهش                                     159

منابع و مآخذ

فهرست منابع فارسي                                   163

فهرست منابع لاتين                                    169

ضمايم

پرسشنامه فرهنگ سازماني

پرسشنامه فناوري اطلاعات

فهرست جداول

عنوان                                             صفحه

جدول شماره (2-1) هفت موضوع مورد مقايسه در سازمانها توسط ويليام اوشي

جدول شماره (2-2) سال شمار رسانه هاي اطلاعاتي و ارتباطي                                                    78

جدول شماره (3-1) حجم نمونه                          103

جدول شماره (4-1) توزيع فراواني پاسخگويان بر حسب جنس                                                 109

جدول شماره (4-2) توزيع فراواني پاسخگويان بر حسب وضعيت تأهل                                          110

جدول شماره (4-3) توزيع فراواني پاسخگويان بر حسب ميزان تحصيلات                                        111

جدول شماره (4-4) توزيع نسبي پاسخگويان بر حسب نوآروي و ريسك پذيري                                      112

جدول شماره (4-5) توزيع نسبي پاسخگويان بر حسب توجه به جزئيات                                        114

جدول شماره (4-6) توزيع نسبي پاسخگويان بر حسب نتيجه محوري                                       116

جدول شماره (4-7) توزيع نسبي پاسخگويان بر حسب توجه به افراد (فردگرایي)                             117

جدول شماره (4-8) توزيع نسبي پاسخگويان بر حسب توجه به گروه (گروه گرايي)                                 118

جدول شماره (4-9) توزيع نسبي پاسخگويان برحسب تهور طلبي                                                   119

جدول شماره (4-10) توزيع نسبي پاسخگويان برحسب ثبات                                                   120

جدول شماره (4-11) توزيع نسبي پاسخگويان برحسب آشنايي با مفاهيم و اصول                                  121

جدول شماره (4-12) توزيع نسبي پاسخگويان برحسب مديريت فايلها                                         123

جدول شماره (4-13) توزيع نسبي پاسخگويان برحسب واژه پردازها                                          124

جدول شماره (4-14) توزيع نسبي پاسخگويان برحسب صفحه گسترها                                       125

جدول شماره (4-15) توزيع نسبي پاسخگويان برحسب بانكهاي اطلاعاتي                                       127

جدول شماره (4-16) توزيع نسبي پاسخگويان برحسب ارائه مطلب                                            128

جدول شماره (4-17) توزيع نسبي پاسخگويان برحسب اينترنت                                                129

جدول شماره(4-18)نتايج حاصل از آزمون همبستگي فرهنگ سازماني و                                       131

بكارگيري فناوري اطلاعات و ارتباطات

جدول شماره (4- 19) نتايج حاصل از آزمون چگونگي ميزان بكارگيري فناوري                                132

اطلاعات و ارتباطات در بين كاركنان

جدول شماره (4-20)نتايج حاصل از آزمون همبستگي بين نو آوري و بكارگيري                                       135

فناوري اطلاعات و ارتباطات

جدول شماره (4-21) نتايج حاصل از آزمون همبستگي بين توجه به جزئيات و                                     136

بكارگيري فناوري اطلاعات و ارتباطات

جدول شماره (4-22) نتايج حاصل از آزمون همبستگي بين نتيجه محوري و                                            139

بكارگيري فناوري اطلاعات و ارتباطات

جدول شماره (4-23) نتايج حاصل از آزمون همبستگي بين توجه به افراد و                                            141

بكارگيري فناوري اطلاعات و ارتباطات

جدول شماره (4-24) نتايج حاصل از آزمون همبستگي بين توجه به گروه و                                            143

بكارگيري فناوري اطلاعات و ارتباطات

جدول شماره (4-25) نتايج حاصل از آزمون همبستگي بين تهور طلبي و                                         145

بكارگيري فناوري اطلاعات و ارتباطات

جدول شماره (4-26) نتايج حاصل از آزمون همبستگي بين ثبات و                                                147

بكارگيري فناوري اطلاعات و ارتباطات

جدول شماره (4-27)نتايج حاصل از آزمون سوال تفاوت ميزان بكارگيري                                       150

فناوري اطلاعات و ارتباطات در بين كاركنان زن و مرد

فهرست نمودارها

عنوان                                                  صفحه

نمودار شماره (2-1)مدل پنج عاملي فرهنگ سازماني                                                  40

نمودار شماره (2-2)ارتباط تئوري، رفتار، فرهنگ سازماني                                               41

نمودار شماره (2-3)پيداش فناوري اطلاعات و ارتباطات از تلفيق سه حوزه اطلاعات،                           45

رايانه و ارتباطات

نمودار شماره (2-4)عصر كشاورزي، صنعت، اطلاعات                                                    46

نمودار شماره (4-1)توزيع نسبي پاسخگويان برحسب جنس                                                   109

نمودار شماره (4-2) توزيع نسبي پاسخگويان برحسب وضعيت تأهل                                       110

نمودار شماره (4-3) توزيع نسبي پاسخگويان برحسب ميزان تحصيلات                                         111

نمودار شماره (4-4) رابطه فرهنگ سازماني و بكارگيري فناوري اطلاعات و ارتباطات                          131

نمودار شماره (4-5) ميزان بكارگيري فناوري اطلاعات و ارتباطات در بين كاركنان                               133

نمودار شماره (4-6) رابطه نوآوري و ريسك پذيري و بكارگيري فناوري اطلاعات و ارتباطات                 135

نمودار شماره (4-7) رابطه توجه به جزئيات و بكارگيري فناوري اطلاعات و ارتباطات                        137

نمودار شماره (4-8) رابطه بين نتيجه محوري و بكارگيري فناوري اطلاعات و ارتباطات                        139

نمودار شماره (4-9) رابطه بين توجه به افراد و بكارگيري فناوري اطلاعات و ارتباطات                 141

نمودار شماره (4-10) رابطه بين توجه به گروه و بكارگيري فناوري اطلاعات و ارتباطات                 143

نمودار شماره (4-11) رابطه بين تهور طلبي و بكارگيري فناوري اطلاعات و ارتباطات                        145

نمودار شماره (4-12) رابطه بين ثبات و بكارگيري فناوري اطلاعات و ارتباطات                              147

نمودار شماره (4-13)ميزان بكار گيري فناوري اطلاعات وارتباطات دربين كاركنان زن و مرد                  150

-1- مقدمه

دوران جديد كه به عصر اطلاعات موسوم است، دوران فناوري اطلاعات و ارتباطات مي باشد، بشر امروز جامعه­اي مبتني بر فناوري اطلاعات و ارتباطات (ICT )[1] را تجربه مي­كند كه از ويژگيهاي خاص خود برخوردار است. چنين جامعه­اي را جامعه اطلاعاتي مي­گويند (صرافي زاده، 1383 ، ص 5).

جامعه اطلاعاتي جامعه­اي است كه در آن زندگي اقتصادي، فرهنگي و اجتماعي افراد جامعه به فناوري اطلاعات و ارتباطات وابسته است و جامعه­اي است كه در آن مردم در محل كار ، منزل و حتي در اماكن تفريحي از اين تكنولوژي­ حداكثر استفاده را مي­برند.

بر خلاف دوران گذشته كه اطلاعات و تكنولوژي در اختيار صاحب نظران فن و صنايع قرار داشت و مشروعيت آن نيز به تاييد و تصديق آنان مرتبط بود در جامعه جديد اطلاعات تكنولوژيستها علماي اجتماعي و مردم معمولي نيز مرتبط با تكنولوژي اطلاعاتي قرار گرفته و بخشي از زندگي روزمره آنان شده است. زيرا اطلاعات و اخبار در گروه نيازهاي اساسي همه مردم قرار گرفته است و توليدات آن استفاده همه جانبه دارد. در حالي كه در دوران گذشته استفاده از تكنولوژي مرتبط با قشر خاصي بود و فراگيري زيادي نداشت (آذرخش، مهراد،1383،ص 25).

ويژگي‌ديگر جامعه اطلاعاتي كالا شدن اطلاعات است، اطلاعات كالا شده و به مدد تكنولوژي هاي جديد ارتباطي در دسترس هر كسي كه طالب آن باشد قرار مي­گيرد. در اين گونه جوامع مفاهيم سنتي موجود در زمينه­هايي چون اقتصاد، آموزش ، كسب و كار، مديريت و تجارت دچار تحول مي­گردد. با گذر از عصر صنعتي و ورود به عصر اطلاعات و به گفته الوين تافلر[2] (عصر دانايي) نياز روزافزون بشر براي آموزش متفاوت­تر با آنچه در گذشته بوده است بيشتر حس مي­شود در همين راستا تكنولوژي اطلاعات و ارتباطات كه به طور فزاينده­اي در حال گسترش است مي­تواند به نحو مطلوبي تمامي امور زندگي را تحت تاثير قرار دهد (احمدي نژاد ، 1379 ، ص 24).

دنياي موجود با دستاوردهاي متنوع خود همواره در معرض تحولات و تغييرات غيرقابل پيش بيني است. الوين تافلر اعتقاد دارد ورود به قرن بيست و يكم به عنوان عصر فرانظريه[3] هنگامي براي انسانها جاذب خواهد بود كه آدم كنوني بتواند در مقابل تغييرات آن قرن قدرت تحمل لازم را داشته باشد با شجاعت در مقابل آن ظاهر شود. تحقق اين ايده­آل هنگامي ميسر خواهد بود كه از هم اكنون بشر امروزي بتواند خودش را براي تغييرات در دنياي آينده آماده سازد اين نيز مشروط به دانش، مهارت، بينش و پويايي است.

زندگي در دنياي جديد نيازمند شناخت كامل و كسب مهارتهاي استفاده از اين ابزارها و بدون داشتن چنين ابزاري رقابت و زندگي بسيار مشكل خواهد بود و مستلزم از دست دادن فرصتهاي فراواني در زندگي روزانه افراد و جوامع است.

سازمانها بايد جهت به كار­گيري و استفاده بهينه از تكنولوژي فن­آوري اطلاعات زمينه سازي لازم و مطلوب را داشته باشند تا بتوانند در اين راه گامهاي مهم و صحيح را در عرصه سازمان بردارند. يکي از مهمترين عوامل موفقيت و شكست در اين حركت در “فرهنگ سازمان ” است. فرهنگ سازماني به تمام جنبه­هاي سازماني تاثير مي گذارد و بر اساس اعتقادات و ارزش­هاي مشترك، به سازمان‌ها قدرت مي بخشد و بر نگرش رفتار فردي انگيزه و رضايت شغلي و سطح تعهد نيروي انساني طراحي ساختار و نظام­هاي سازماني، هدف­گذاري، تدوين و اجراي استراتژي­ها و …. تاثير مي­گذارد. همچنين فرهنگ سازماني عامل موثر در ترويج خلاقيت و نوآوري است كه از طريق ارزش نهادن به كار سخت و متمركز و هدف­دار ، پشتكار  و سخت كوشي و تعهد عمل مي_­كند.

نيروي انساني به عنوان مهمترين منبع اصلي سازمان بااستفاده از اطلاعات، فناوري، مواد، تجهيزات و بودجه و… به توليد كالا و خدمات بپردازد  و در صورتي كه درست عمل كند سازمان نيز از عملكرد خوبي برخوردار خواهد شد.

استاد راهنما:

دکتر غلامرضا خوی نژاد

استاد مشاور:

دکتر حسینعلی نیرومند

بهار 1386

برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

فهرست مطالب

عنوان                                                      صفحه

چکیده

فصل یکم : مقدمه پژوهش

1-1- عنوان تحقيق: ……………………………… 1

1-2- مقدمه ……………………………………. 1

1-3- بيان مساله: ………………………………. 2

1-4- اهميت و ضرورت پژوهش ……………………….. 7

1-5-‌ اهداف پژوهش: ……………………………… 9

الف- هدف كلي: …………………………………. 9

ب – اهداف جزئي:………………………………… 9

1-6-  پرسشهاي پژوهش: …………………………… 9

الف- اصلي:…………………………………….. 9

ب- فرعي:………………………………………. 9

1-7-‌ متغيرهاي پژوهش: …………………………… 10

متغير پيش بين:…………………………………. 10

متغير ملاك:……………………………………. 10

متغير تعديل كننده ……………………………… 10

متغير كنترل …………………………………… 10

1-8-‌ تعاريف علمي واژه ها:……………………….. 10

1-9- تعاريف عملياتي واژه ها: ……………………. 14

فصل دوم : بررسی پیشینه پژوهش

مقدمــه……………………………………….. 16

الف- بررسی نظریه‌ها……………………………… 19

2-1- ارتباطات………………………………….. 19

2-1-1- اهمیت ارتباطات…………………………… 19

2-1-2- تعاریف ارتباطات………………………….. 22

2-1-3- فرآیند ارتباط……………………………. 26

2-1-3-1- منبع …………………………………. 26

2-1-3-2- رمزگذاری………………………………. 27

2-1-3-3- وسیله…………………………………. 27

2-1-3-4- رمزگشایی………………………………. 28

2-1-3-5- دریافت کننده…………………………… 28

2-1-3-6- بازخورد……………………………….. 29

2-1-4- مسیر ارتباطات……………………………. 29

2-1-4-1- ارتباطات عمودی…………………………. 29

الف- مسیر رو به پایین…………………………… 29

ب- ارتباطات رو به بالا…………………………… 30

2-1-4-2- ارتباطات در سطح افقی……………………. 31

2-1-5- مدل ارتباطات…………………………….. 32

2-1-6- اصول ارتباطات……………………………. 35

2-1-7- ارتباطات سازمانی از دیدگاه مکاتب مختلف مدیریت.. 38

2-1-7-1- دیدگاه کلاسیک‌ها در مورد ارتباطات:…………. 38

2-1-7-2- نظریه نئوکلاسیک‌ها و ارتباطات……………… 40

2-1-7-3- دیدگاه سیستمی در مورد ارتباطات…………… 40

2-1-7-4- دیدگاه اقتضایی و ارتباطات……………….. 41

2-1-7-5- دیدگاه مراوده‌ای یا تعاملی در مورد ارتباطات… 41

2-1-8- اثربخشی در ارتباطات میان فردی …………….. 42

2-1-9- ویژگی‌های اثربخشی…………………………. 43

2-1-9-1- گشودگی………………………………… 43

2-1-9-2- همدلی…………………………………. 45

2-1-9-3- حمایتگری………………………………. 46

2-1-9-4- مثبت گرایی…………………………….. 46

2-1-9-5- تساوی…………………………………. 47

2-1-9-6- همانندی «تشابه با هم» و «تخالف با هم»…….. 47

2-1-10- موانع ارتباطی ………………………….. 48

2-2- قدرت …………………………………….. 61

2-2-1- اهميت قدرت………………………………. 61

2-2-2- تعاريف قدرت……………………………… 62

2-2-3- قدرت در سطوح مختلف سازمان ………………… 65

2-2-3-1- قدرت در سطح عمودي………………………. 65

2-2-3-1-1- منابع قدرت مديران رده‌ي عالي سازمان……… 66

2-2-3-1-2- منابع قدرت مديران رده مياني سازمان……… 69

2-2-3-1-3- منابع قدرت مديران رده‌ي پايين سازمان…….. 69

2-2-3-2 – قدرت در سطح افقي………………………. 71

2-2-4- روابط قدرت………………………………. 72

2-2-4-1-  رابطه صف و ستاد……………………….. 73

2-2-4-2- تشكيل دسته‌ها و ائتلاف……………………. 74

2-2-5- منابع قدرت بر اساس پژوهش‌هاي فرنچ و راون…….. 75

2-2-6- انواع رويكردها به قدرت …………………… 77

2-2-6-1- راسل و قدرت:…………………………… 78

2-2-6-2- هيكس، گولت و قدرت: …………………….. 79

2-2-6-3- گالبرايت و قدرت: ………………………. 81

2-2-6-4- اتزيوني و قدرت:………………………… 83

ب- پيشينه پژوهشهاي انجام شده ……………………. 85

2-3- پژوهش‌هاي پيرامون ارتباطات سازماني……………. 85

2-3-1- پژوهش‌‌هاي انجام شده در داخل كشور:…………… 85

2-3-2- پژوهش‌هاي انجام شده در خارج از كشور:………… 89

2-4- پژوهشهاي پيرامون منابع قدرت ………………… 99

2-4-1-  پژوهش‌هاي انجام شده در داخل كشور…………… 99

2-4-2-  پژوهش‌هاي انجام شده و در خارج از  كشور…….. 108

نتیجه گیری کلی ……………………………….. 121

فصل سوم: روش پژوهش

3-1- جامعه آماری………………………………. 123

3-2- گروه نمونه ………………………………. 123

3-3- روش و طرح نمونه‌برداری……………………… 124

3-4- حجم نمونه………………………………… 124

3-5- ابزار گردآوری داده‌ها………………………. 125

3-5-1- پرسشنامه اثر بخشی ارتباطات سازمانی………… 126

3-5-2- پرسشنامه منابع قدرت «شرایخیم و هینکین»…….. 127

3-6- تعیین روایی و اعتبار پرسشنامه………………. 128

3-6-1- روایی………………………………….. 128

3-6-2- اعتبار…………………………………. 128

3-7- نوع مطالعه (روش گردآوری داده‌ها-…………….. 131

3-8- طرح پژوهش و روش تجزیه و تحلیل داده‌ها………… 131

فصل چهارم : یافته‌های پژوهش

مقدمــه………………………………………. 133

تبديلهاي انجام شده بر روي متغيرها جهت تغيير مقياس:… 134

4-1- توصیف داده‌ها:…………………………….. 135

4-1-1- توصيف مولفه هاي منابع قدرت:………………. 135

توصیف منابع قدرت بر حسب قدرت غالب مديران:………… 138

4-1-2- توصیف مؤلفه‌های اثربخشی ارتباطات سازمانی……. 126

4-1-3- توصیف سایر داده‌ها……………………….. 154

4-2- تجزیه و تحلیل داده‌ها بررسی فرضیات…………… 158

4-2-1- نتایج و یافته‌های سوالهای پژوهشی ………….. 158

فصل پنجم:‌ تفسیر و استنتاج نتایج پژوهش

5-1- تجزیه و تحلیل نتایج پژوهش………………….. 178

5-2- محدودیت‌های پژوهش …………………………. 191

5-3- پیشنهادها………………………………… 192

5-3-1- پیشنهاد به برنامه‌ریزان:………………….. 192

5-3-2- پیشنهاد به پژوهشگران :…………………… 193

فهرست جداول

عنوان                                                      صفحه

جدول 2-1: منابع قدرت مديران رده‌ي پايين سازمان…….. 70

جدول 2-2- اولویت شایستگی‌های مورد نیاز مدیران تربیت بدنی   92

جدول شماره 2-2-: مقايسه شايستگي‌هاي مورد نياز مديران و كارآموزان تربيت بدني…………………………………………. 96

جدول شماره 2-3-  مقايسه شايستگي‌هاي مديران باشگاه‌هاي ورزشي 97

جدول شماره 3-1: امتیاز گزینه‌های مختلف در روش پنج گزینه‌ای  126

جدول شماره 3-2: امتیاز گزینه‌های مختلف در روش پنج‌ گزینه‌ای  127

جدول 3-3 : دسته‌بندی سوالهای پرسشنامه منابع قدرت…… 127

جدول 4-1-1- میانگین و انحراف معیار منبع قدرت پاداش… 135

جدول 4-1-2- میانگین و انحراف معیار منبع قدرت اجبار… 136

جدول 4-1-3- میانگین و انحراف معیار منبع قدرت قدرت قانون   136

جدول 4-1-4- میانگین و انحراف معیار منبع قدرت تخصص…. 137

جدول 4-1-5- میانگین و انحراف معیار منبع قدرت مرجعیت.. 138

جدول 4-1-6- جدول توزیع فراوانی منابع قدرت سازمانی…. 139

جدول 4-1-7- جدول توزیع فراوانی منبع قدرت پاداش……. 141

جدول 4-1-8- جدول توزیع فراوانی منبع قدرت اجبار……. 142

جدول 4-1-9- جدول توزیع فراوانی منبع قدرت قانون……. 143

جدول 4-1-10- جدول توزیع فراوانی منبع قدرت مرجعیت….. 144

جدول 4-1-11- جدول توزیع فراوانی منبع قدرت تخصص……. 145

جدول 4-1-12- میانگین و انحراف معیار ارتباطات اثر بخش. 146

جدول 4-1-13- میانگین و انحراف معیار بازخورد………. 147

جدول 4-1-14- میانگین و انحراف معیار تعدد کانالهای ارتباطی 147

جدول 4-1-15- میانگین و انحراف معیار اثربخشی ارتباطات سازمانی  148

جدول 4-1-16- جدول توزیع فراوانی ارتباط اثربخش…….. 149

جدول 4-1-17- جدول توزیع فراوانی بازخور…………… 150

جدول 4-1-18 جدول توزیع فراوانی تعدد کانالهای ارتباطی. 151

جدول 4-1-19- جدول توزیع فراوانی اثربخشی ارتباطات سازمانی  152

جدول 4-1-20 جدول توزیع فراوانی مولفه اثر بخشی غالب… 153

جدول 4-1-21- جدول توزیع فراوانی رشته تحصیلی………. 154

جدول 4-1-22 میانگین و انحراف معیار سنوات خدمت…….. 155

جدول 4-1-23- میانگین و انحراف معیار سابقه مدیریت….. 156

جدول 4-1-24- جدول توزیع فراوانی مدرک تحصیلی………. 156

جدول 4-2-1- ضريب همبستگی بين منبع قدرت پاداش و اثر بخشی ارتباطات سازمانی………………………………………. 158

جدول 4-2-2- ضريب همبستگی بين منبع قدرت اجبار و اثر بخشی ارتباطات سازمانی………………………………………. 159

جدول 4-2-3- ضريب همبستگی بين منبع قدرت مرجعيت و اثر بخشی ارتباطات سازمانی160

جدول 4-2-4- ضريب همبستگی بين منبع قدرت تخصص و اثر بخشی ارتباطات    160

جدول 4-2-5- ضريب همبستگی بين منبع قدرت قانون و اثر بخشی ارتباطات سازمانی………………………………………. 161

جدول 4-2-6- آزمون من ويتنی برای مقايسه منبع قدرت پاداش به تفکيک رشته تحصيلی162

جدول 4-2-7- آزمون من ويتنی برای مقايسه منبع قدرت اجبار به تفکيک رشته تحصيلی……………………………………….. 163

جدول 4-2-8- آزمون من ويتنی برای مقايسه منبع قدرت قانون به تفکيک رشته تحصيلی164

جدول 4-2-9- آزمون من ويتنی برای مقايسه منبع قدرت مرجعيت به تفکيک رشته تحصيلی164

جدول 4-2-10- آزمون من ويتنی برای مقايسه منبع قدرت تخصص به تفکيک رشته تحصيلی165

جدول 4-2-11 – ضريب همبستگی بين منابع قدرت و سابقه مديريت      168

جدول 4-2-12- ضريب همبستگی بين منابع قدرت و سنوات خدمت     170

جدول 4-2-13- آزمون کروسکال واليس برای بررسی منابع قدرت در ناحيه يک 171

جدول 4-2-14- آزمون کروسکال واليس برای بررسی منابع قدرت در ناحيه دو 172

جدول 4-2-15- آزمون کروسکال واليس برای بررسی منابع قدرت در ناحيه سه 173

جدول 4-2-16- آزمون کروسکال واليس برای بررسی منابع قدرت در ناحيه چهار…………………………………………….. 174

جدول 4-2-17- آزمون کروسکال واليس برای بررسی منابع قدرت در ناحيه پنج …………………………………………….. 175

جدول 4-2-18- آزمون کروسکال واليس برای بررسی منابع قدرت در ناحيه شش 176

جدول 4-2-19- آزمون کروسکال واليس برای بررسی منابع قدرت در ناحيه هفت 177

فهرست نمودارها

عنوان                                                      صفحه

نمودار 4-1-1- نمودار میله‌ای منابع قدرت سازمانی……. 139

نمودار 4-1-2- نمودار میله‌ای منبع قدرت پاداش………. 141

نمودار 4-1-3 نمودار میله‌ای منبع قدرت اجبار……….. 142

نمودار 4-1-4- نمودار میله ای منبع قدرت قانون……… 143

نمودار 4-1-5- نمودار میله‌ای منبع قدرت مرجعیت …….. 144

نمودار 4-1-6- نمودار میله‌ای منبع قدرت تخصص……….. 145

نمودار 4-1-7- نمودار میله‌اي‌ارتباطات اثربخش……….. 149

نمودار 4-1-8- نمودار میله‌‌ای بازخور………………. 150

نمودار 4-1-9- نمودار میله‌اي‌تعدد کانالهای ارتباطی …. 151

نمودار 4-1-10- نمودار میله‌ای اثربخشی ارتباطات سازمانی 152

نمودار 4-1-11- نمودار میله‌ای مولفه اثربخشی غالب…… 153

نمودار 4-1-12- نمودار میله‌ای رشته تحصیلی…………. 154

نمودار 4-1-13- نمودار میله‌ای مدرک تحصیلی…………. 157

پیوستها

عنوان

• پرسشنامه اثربخشی ارتباطات سازمانی
• پرسشنامه منابع قدرت
• معرفینامه و مجوز جهت فعالیتهای میدانی

محاسبات آماری

1-2) مقدمه

دنيايي را تصور كنيد كه در آن «ارتباط» وجود ندارد؛ در اين دنيا انسان،تنها و انفرادي زندگي مي كند و هرگز مشاركتي در تجربه اندوزي و علم ورزي ندارد! هرگز نمي تواند براي فائق آمدن بر مشكلات و محدوديتهاي شخصي،از اتحاد و يكپارچگي برخوردار شود! هرگز سهمي در اختراعات نداشته و از شانس و فرصت زيادي بهره مند نخواهد شد! در چنين جهاني انسان نمي تواند از ديگران تاثير بپذيرد و به گونه اي متقابل بر آنان تاثير بگذارد. در يك كلام:تصور چنين جهاني اگر ناممكن نباشد،دشوار است.

اين تصور بسيار مشكل است؛ زيرا ارتباط طرح چنين سوالي را درزندگي بشري از ميان برده و غير قابل بحث نموده است. دنيايي كه ما در آن بسر مي بريم بسيار مبهم و پيچيده است. در جهاني بدون وجود ارتباط، تمدن- به مفهومي كه امروز مي شناسيم- امكان وجود و ظهور نداشته است. ما به وسيله ارتباط،موفق شده ايم علوم و آموخته ها و تلاشهايمان راتجزيه و تركيب كنيم. تواناييها و تلاشها و آموخته هاي علمي ما را قادر ساخته است تا ظرفيت علمي،تكنولوژي و فرهنگي مان توسعه يافته و رو به تكامل و تعالي بروند. بدون وجود يك زمينه مناسب براي ايجاد ارتباط با يكديگر در سطحي قابل قبول انسان هرگز نمي‌توانست موقعيت ما قبل تاريخ را پشت سر گذاشته و به پيشرفتهاي كنوني دست يابد.

ارتباط از اين جهت مهم است كه سازماندهي را امكان پذير مي سازد و سازمانها نيز به نوبه خود افراد را قادر مي سازند تا در روش زندگي به سيستمهاي سازمان يافته موجود، دسترسي پيدا كنند. در هر حال اهميت و مفهوم واقعي يك ارتباط خوب مي تواند از ديدگاه‌ها و جنبه هاي گوناگون مورد توجه قرار گيرد.

بنا به تعريف، سازمانها براي بقاي خود به كنش و واكنش متقابل و يا ارتباط نياز دارند. بنابراين منطقي است اگر بگوئيم درك و شناخت بهتري از ارتباط موجب ارتقاي سازمانها مي شود.

از طرف ديگر قدرت به عنوان يك عامل و عنصر بسيار مهم در اداره امور جوامع و سازمانها همواره دلمشغولي دولتمردان و مديران بوده است. مديران،قدرت را به عنوان جزئي بسيار سازنده در ساختار سازمان و وسيله اجراي تــعهــــدات آن مي دانند.

قدرت به عنوان مهمترين و نافذترين پديده اجتماعي جوامع انساني شناخته شده است. نتايج نفوذ قدرت در كليه سطوح سازمانهاي اجتماعي تجربه شده است. چون قدرت بخشي مهم و تاثير گذار در حيات سازماني مي‌باشد،محققين تلاش زيادي براي توضيح مسائل سازماني در اصطلاح «روابط قدرت» مطرح كرده اند، اول اينكه، واحدهاي تابعه سازمان را متاثر مي‌سازد،و دوم، در سطوح سازماني و روابط بين افراد سازمان تاثير قابل توجه مي گذارد. (فخيمي،1379).

1-3) بيان مساله:

فرايند ارتباطات يكي از فرايندهاي مهمي است كه بر روي اثر بخشي سازمانها و موفقيت مدير نقشي اساسي ايفا مي كند. تحقيق وبررسي در محيط سازمانها و حيات كاري نشان مي دهد كه بطور متوسط مديران سطوح مختلف بين 75% تا 95% از اوقات خود را صرف ارتباطات و پيام رساني مي كنند.

مكالمات تلفني،جلسات،بررسي گزارشها،دادن دستور و تعليمات، نوشتن نامه، بررسي اطلاعات فاكس و تلكس، و فعاليتهايي از اين قبيل مثالهايي بر فرايند ارتباطات مي باشد. سيستم گردش خون در اعضاي بدن چه نقش مهمي را ايفا مي كند، ارتباطات نيز در سازمانها همان نقش را ايفا مي كند (امير كبيري،1377).

ارتباطات به عنوان يكي از مهمترين عناصر فرايند مديريتي محسوب مي شود. وجود ارتباطات موثر و صحيح در سازمان همواره يكي از اجزاي مهم در توفيق مديريت به شمار آمده است. به تجربه ثابت شده است كه، اگر ارتباطات صحيحي در سازمان بر قرار نباشد،گردش امور مختل شده و كارها آشفته مي شوند. هماهنگي، برنامه ريزي، سازماندهي، كنترل و ساير وظايف بدون وجود سيستم ارتباطي موثر در سازمان قابل تحقق نبوده و امكان اداره سازمان مهيا نخواهد بود. (ميرابي،1380).

طي مطالعاتي كه گري بينسون[1] توسط سوالاتي كه براي 175 نفر از مديران شركتهاي بزرگ ايالتهاي غربي آمريكا فرستاد، روشن ساخت كه مهارتهاي ارتباطي چه شفاهي و چه كتبي نه تنها در احراز شغل بلكه در انجام موثر امور محوله تاثير بسزايي دارد. سوالات مطروحه در زمينه فاكتورها و مهارتهاي مهم و حياتي كه در استخدام دانشجويان فارغ التحصيل موثر بوده، می‌باشد در اين بررسي و تحقيق به عمل آمده، مشخص گرديد كه ارتباطات شفاهي (Oral commuinction ) به عنوان اولين و مهمترين مهارت و ارتباط كتبي (Write communication) دومين مهارت محسوب مي گردند. ( همان منبع).

با توجه به  اندازه يا بزرگي سازمان، تكنولوژي پيچيده، ميزان پيچيدگي و رسمي بودن امور، ساختار طرح ريزي مي شود و بر اين اساس سيستم اطلاعاتي به وجود مي آيد. تعيين ساختار سازماني خود نشانه اي از مسير خاصي است كه تعيين كننده نوع ارتباط در سازمان است. قدرت، رهبري و تصميم گيري (علني و يا غير علني) به فرايند ارتباطات وابسته اند، زيرا بدون وجود اطلاعات اين فرايندها بي معني خواهند شد.

تحليلگران سازماني درجات متفاوتي از اهميت براي فرايند ارتباطات قائل شده اند براي مثال بارنارد[2] چنين ابراز ميكند:

«در تئوري فراگير سازمان،ارتباطات در كانون يا مركز قرار مي گيرد، زيرا ساختار،گستره و حدود سازمان تقريبا به وسيله شيوه هاي ارتبـــاطي تعيـــين مي شوند. از اين ديدگاه كه به موضوع نگاه كنيم، ارتباطات در قلب سازمان جاي مي گيرد. دو پژوهشگر ديگر به نامهاي كتزوكان[3] چنين مي‌گويند: ارتباطات- مبادله اطلاعات و انتقال مقصود- روح و اساس سيستم اجتماعي سازمان را تشكيل مي دهد. به تازگي نويسنده اي به نام  استينچ‌كامب [4] نيز در بررسي سازمانها،ارتباطات را در كانون يا مركز سازمان قرار داد. به هر حال ســـاير نظريه پردازان به اندازه هاي متفاوت به اين موضوع توجه كرده اند. (پارسائيان واعرابي،1376).

از طرف ديگر، قدرت ويژگي اساسي نقش يك مدير بوده و زمينه اثر بخشي او را در سازمان فراهم مي سازد. در واقع يك پديده اجتناب ناپذير در سازمان است كه البته در سازمانها مديران به آن به عنوان يك پديده منفي مي نگرند. ولي حقيقت اين است كه اين جريان ذاتا يك پديده منفي نيست، بلكه منفي و مثبت بودن آن بستگي به قضاوت و نوع كاربرد آن دارد. يقينا اگر هدف از قدرت، اهداف سازماني باشد مي تواند پديده اي مثبت و كاركردي محسوب گردد و باعث پويايي سيستم و سازمان شود، اما اگر هدف از آن دستيابي به اهداف شخصي و فردي باشد، مطمئنا يك پديده منفي وناپسند خواهد بود.(پارسائيان واعرابي،1375).

ديويد مك كللند [5] دو روي سكه قدرت را نشان داده است. يك رويه را روي مثبت و طرف ديگر را روي منفي ناميده است. طرف منفي را معمولا با جملات،  كلمات و عبارتهايي كه بيانگر رييس و مرئوسي،فرماندهي و فرمانبري،دستور دادن و تسليم بودن است،بيان مي‌كند. يعني اگر من ببرم، شما بايد ببازيد. آن نوع رهبري كه بر پايه و اساس جنبه هاي منفي قرار گرفته باشد،افراد را چيزي بيش از بازيچه يا آلت دست خود نمي داند و به هنگامي كه ايجاب كند آنها را استثمار يا فداي مقاصد خود مي نمايد.

روي ديگر سكه يا جنبه مثبت قدرت را مي توان در توجهي كه به هدفهاي گروه مي شود، توجيه كرد. زيرا،با استفاده از قدرت فرد،درصدد تعيين هدف و تامين آن بر مي آيد. چون از اين ديدگاه به قدرت نگاه كنيم،داراي مفهوم متفاوتي مي گردد،يعني اعمال قدرت از جانب ديگران و نه آنان. مديراني كه مي خواهند قدرت خود را به صورت مثبت اعمال كنند، اعضاي گروه را تشويق و تقويت مي نمايند تا بر صلاحيت و شايستگي خود بيفزايند تا در نتيجه بتوانند به عنوان فرد و عضو سازمان، در كارها موفق گردند.(پارسائيان و اعرابي،1375).

دو پژوهشگر به نامهاي  مك كللند و ديويد برن هام[6] بر اين باورند،مديران موفق كساني هستند كه به نفع سازمان،(ونه براي فخر فروشي)،بر ديگران اعمال نفوذ نمايند وقدرت خود را در آن راه به كار برند. آنان كه با تسلط كامل بر نفس سركش خويش (تنها جهت تامين منافع سازمان)بر ديگران اعمال قدرت مي نمايند (در مقايسه با آنان كه از قدرت براي تامين منافع شخصي سوء استفاده مي كنند يا مي كوشند تا با تكيه بر آن محبوب القلوب شوند)موثرتر و موفق تر خواهند بود. مك كللند چنين نتيجه گرفت كه مديران قدرتمند و توانا در اوج قدرت خويشتن دار هستند. چنين مديراني روح همكاري را تقويت مي كنند،زير دستان را تاييد مي نمايند و پاداش مي دهند،بدين وسيله باعث بهبود روحيه افراد در سازمان مي گردند. جان كاتر چنين استدلال مي كند كه مديران موفق از روشها و فنون ثابت شده و معيني استفاده ميكنند و قدرت خود را در راه بهبود بهره وري اعمال مي كنند.

رزابت كنتر[7] چنين استدلال كرده است كه قدرت مي تواند به راحتي جنبه نهادي به خود بگيرد كساني كه ديگران به قدرتشان ايمان و اعتقاد دارند و پذيرفته اند كه آنان داراي قدرت هستند راحت تر مي توانند بر مردم اطراف خود اعمال نفوذ نمايند وبدين طريق صاحب قدرت اصيلتري مي گردند. از همين ديدگاه كنتر استدلال مي كند كه «فقدان قدرت،از جمله شرايطي است كه به زحمت مي توان بر آن فائق آمد.(همان منبع).

ما در تحقيق حاضر قصد داريم بر اساس يافته هاي تحقيق،به پاسخ سوال زير دست يابيم:

آيا بين منابع مختلف قدرت مديران بر اساس تقسيم بندي جان فرنچ[8] و برت رام[9] و راون شامل:قدرت مبتني بر پاداش [10]،قدرت مبتني بر زور[11]،قدرت قانوني[12]، قدرت مرجع [13]،قدرت تخصصي[14]،با اثر بخشي ارتباطات[15] سازماني رابطه وجود دارد؟

[1] – Gary Benson

[2] – Barnard

[3] – Katz and kahn

[4] – Stinchcombe

[5] – David Mecleland

[6] – David Burnham

[7]– Rosabeth Kanter

استاد راهنما

دکتر ابراهیم عباسی

استاد مشاور

دکتر حسن رنگریز

تابستان  1392

برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

فهرست مطالب

 عنوان                                                                                                         شماره صفحه

چکیده ………………………………………………………………………………………………………………………………………..1

فصل اول: کلیات تحقیق

1-1) مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………….3

1-2)بیان مسأله……………………………………………………………………………………………………………………………..4

1-3) اهمیت و ضرورت انجام تحقیق………………………………………………………………………………………………5

1-4) اهداف تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………….6

1-5) سؤال تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………7

1-6) فرضيه‏هاي تحقیق ………………………………………………………………………………………………………………..7

1-7)روش شناسی تحقیق ……………………………………………………………………………………………………………..7

1-8)روش و ابزار گردآوری داده‌ها …………………………………………………………………………………………………9

1-9) جامعه آماري، روش نمونه‏گيري و حجم نمونه …………………………………………………………………………9

1-10) تعريف واژه‏ها و اصطلاحات فني و تخصصی ………………………………………………………………………..9

1-10-1) ریسک سیستماتیک ……………………………………………………………………………………………………..9

1-10-2) صرف ریسک بازار ……………………………………………………………………………………………………10

1-10-3) نرخ بازده بدون ریسک ………………………………………………………………………………………………10

1-10-4) اندازه شرکت ……………………………………………………………………………………………………………10

1-10-5) نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار ……………………………………………………………………………..10

1-10-5-1) سهام ارزشی  ……………………………………………………………………………………………………..10

1-10-5-2) سهام رشدی ………………………………………………………………………………………………………10

1-10-6) استراتژی مومنتوم ……………………………………………………………………………………………………..10

1-11) خلاصه فصل …………………………………………………………………………………………………………………..11

فصل دوم: مروری بر ادبیات تحقیق و پیشینه تحقیق

2-1) مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………..13

2-2) مروری بر سیر تحول تاریخی مدیریت مالی …………………………………………………………………………..13

2-2-1) عقلایی بودن عوامل اقتصادی ……………………………………………………………………………………….15

2-2-1-1) عقلانیت کامل ……………………………………………………………………………………………………..16

2-2-1-2) منافع شخصی ………………………………………………………………………………………………………16

2-2-1-3) اطلاعات کامل ……………………………………………………………………………………………………..16

2-2-2) نظریه پورتفوی (مارکویتز) …………………………………………………………………………………………..17

2-2-3) نظریه قیمت‌گذاری دارایی‌های سرمایه‌ای (CAPM) ………………………………………………………18

2-2-4) فرضیه بازار کارا ………………………………………………………………………………………………………….20

2-2-4-1) کارایی اطلاعاتی …………………………………………………………………………………………………..21

2-3) استثنائات بازارهای مالی (شواهدی تجربی بر عدم وجود کارایی)……………………………………………..23

2-3-1) اثر اندازه ……………………………………………………………………………………………………………………23

2-3-2) قدرت پیش‌بینی قیمت با نسبت‌های مالی………………………………………………………………………..23

2-4) اریب‌های رفتاری………………………………………………………………………………………………………………..24

2-4-1) فرا اطمینان …………………………………………………………………………………………………………………25

2-4-2) بیش‌واکنشی ……………………………………………………………………………………………………………….27

2-5) ظهور مالی رفتاری ……………………………………………………………………………………………………………..29

2-5-1)مالی رفتاری ………………………………………………………………………………………………………………..29

2-5-1-1) نمایندگی …………………………………………………………………………………………………………….31

2-5-1-2) تکیه‌گاه و تطبیق …………………………………………………………………………………………………. 32

2-5-1-3) در دسترس بودن ………………………………………………………………………………………………….32

2-6) مدل سه‌عاملی فاما و فرنچ ………………………………………………………………………………………………….33

2-6-1) عامل ریسک سیستماتیک …………………………………………………………………………………………….36

2-6-2) اندازه شرکت ……………………………………………………………………………………………………………..38

2-6-3) نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار (B/M) …………………………………………………………………..40

2-6-3-1) سهام رشدی ………………………………………………………………………………………………………..43

2-6-3-2) سهام ارزشی ………………………………………………………………………………………………………..43

2-6-3-3) تفاوت سهام رشدی و سهام ارزشی ………………………………………………………………………..43

2-7) روند حرکت سهام ……………………………………………………………………………………………………………..45

2-7-1) استراتژی مومنتوم ………………………………………………………………………………………………………..45

2-7-2) استراتژی معکوس ………………………………………………………………………………………………………46

2-7-3) دلایل پدیده روند حرکت …………………………………………………………………………………………….47

2-8) مدل چهار عاملی ……………………………………………………………………………………………………………….50

2-9) مروری بر مطالعات پیشین …………………………………………………………………………………………………..52

2-9-1) تحقیقات خارجی ……………………………………………………………………………………………………….52

2-9-2) تحقیقات داخلی ………………………………………………………………………………………………………….54

فصل سوم: روش اجرای تحقیق

3-1) مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………………….58

3-2) نوع پژوهش ………………………………………………………………………………………………………………………58

3-3) جامعه آماری ……………………………………………………………………………………………………………………..59

3-4) نمونه آماری ………………………………………………………………………………………………………………………60

3-5) روش گردآوری اطلاعات ……………………………………………………………………………………………………61

3-6) سؤال پژوهش ……………………………………………………………………………………………………………………61

3-7) فرضیه‌های پژوهش …………………………………………………………………………………………………………….61

3-8) متغیرهای پژوهش ………………………………………………………………………………………………………………62

3-8-1) متغیر وابسته ……………………………………………………………………………………………………………….62

3-8-2) متغیرهای مستقل …………………………………………………………………………………………………………63

3-9) مدل پژوهش ……………………………………………………………………………………………………………………..63

3-10) مراحل محاسبه متغیرها ……………………………………………………………………………………………………..64

3-10-1) جمع‌آوری داده‌ها ………………………………………………………………………………………………………64

3-10-1-1) بازده سهام …………………………………………………………………………………………………………65

3-10-1-2) نرخ بازده دارایی بدون ریسک ……………………………………………………………………………..66

3-10-1-3) صرف ریسک بازار ……………………………………………………………………………………………..66

3-10-1-4) عامل اندازه ………………………………………………………………………………………………………..67

3-10-1-5) عامل ارزش دفتری به ارزش بازار (BE/ME) ………………………………………………………68

3-10-1-6) عامل مومنتوم …………………………………………………………………………………………………….68

3-10-2) چگونگی تشکیل پورتفوی شرکت‌های نمونه ……………………………………………………………….68

3-10-2-1) تشکیل پورتفوی شرکت‌ها بر اساس اندازه …………………………………………………………….68

3-10-2-2) تشکیل پورتفوی شرکت‌ها بر اساس نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار (B/M) ……….69

3-10-2-3) تشکیل پورتفوی شرکت‌ها بر اساس عامل روند حرکت سهام (Momentum) ………..69

3-10-2-4) پورتفوی‌های تلفیقی برای محاسبه متغیرهای پژوهش ……………………………………………..70

3-10-2-4-1) عامل SMB ……………………………………………………………………………………………….70

3-10-2-4-2) عامل HML ………………………………………………………………………………………………72

3-10-2-4-3) عامل WML ……………………………………………………………………………………………..72

3-11) نحوه محاسبه متغیرهای پژوهش ………………………………………………………………………………………..73

3-12) روش‌های تجزیه و تحلیل داده‌ها ……………………………………………………………………………………….75

3-12-1) تحلیل رگرسیون ……………………………………………………………………………………………………….75

3-12-2) آزمون معنی‌دار بودن ضرایب رگرسیون (آزمون P-value) ……………………………………………76

3-12-3) آزمون F (معناداری مدل) …………………………………………………………………………………………..77

3-12-4) ضریب تعیین ……………………………………………………………………………………………………………77

3-13) بررسی نقض فروض مدل رگرسیون خطی کلاسیک …………………………………………………………….78

3-13-1) خودهمبستگی ………………………………………………………………………………………………………….78

3-14) خلاصه فصل ………………………………………………………………………………………………………………….79

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده‌ها

4-1) مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………..81

4-2) آمار توصیفی داده­های مورد مطالعه………………………………………………………………………………………..81

4-3) مدل‌های پژوهش ……………………………………………………………………………………………………………….83

4-4) تحلیل مدل‌های پژوهش ……………………………………………………………………………………………………..83

4-4-1) تحليل مدل‌هاي پژوهش براي پرتفوي BL ……………………………………………………………………83

4-4-2) تحليل مدل‌هاي پژوهش براي پرتفوي BN2 …………………………………………………………………86

4-4-3) تحليل مدل‌هاي پژوهش براي پرتفوي BW ………………………………………………………………….89

4-4-4) تحليل مدل‌هاي پژوهش براي پرتفوي SL …………………………………………………………………….91

4-4-5) تحليل مدل‌هاي پژوهش براي پرتفوي SN2 …………………………………………………………………94

4-4-6) تحليل مدل‌هاي پژوهش براي پرتفوي SW  ………………………………………………………………….97

4-4-7) تحليل مدل‌هاي پژوهش براي پرتفوي BG …………………………………………………………………99

4-4-8) تحليل مدل‌هاي پژوهش براي پرتفوي BN …………………………………………………………………102

4-4-9) تحليل مدل‌هاي پژوهش براي پرتفوي BV …………………………………………………………………105

4-4-10) تحليل مدل‌هاي پژوهش براي پرتفوي SG ……………………………………………………………… 108

4-4-11) تحليل مدل‌هاي پژوهش براي پرتفوي SN ……………………………………………………………… 111

4-4-12) تحليل مدل‌هاي پژوهش براي پرتفوي SV ……………………………………………………………….113

4-5) تحلیل حساسیت ………………………………………………………………………………………………………………116

4-5-1) تحليل مدل‌هاي 5 تا 8 براي پرتفوي BL……………………………………………………………………..117

4-5-2) تحليل مدل‌هاي 5 تا 8 براي پرتفوي BN2………………………………………………………………….119

4-5-3) تحليل مدل‌هاي 5 تا 8 براي پرتفوي BW……………………………………………………………………121

4-5-4) تحليل مدل‌هاي 5 تا 8 براي پرتفوي SL……………………………………………………………………..123

4-5-5) تحليل مدل‌هاي 5 تا 8 براي پرتفوي SN2…………………………………………………………………..125

4-5-6) تحليل مدل‌هاي 5 تا 8 براي پرتفوي SW……………………………………………………………………127

4-5-7) تحليل مدل‌هاي 5 تا 8 براي پرتفوي BG…………………………………………………………………….129

4-5-8) تحليل مدل‌هاي 5 تا 8 براي پرتفوي BN…………………………………………………………………….131

4-5-9) تحليل مدل‌هاي 5 تا 8 براي پرتفوي BV…………………………………………………………………….133

4-5-10) تحليل مدل‌هاي 5 تا 8 براي پرتفوي SG…………………………………………………………………..135

4-5-11) تحليل مدل‌هاي 5 تا 8 براي پرتفوي SN…………………………………………………………………..137

4-5-12) تحليل مدل‌هاي 5 تا 8 براي پرتفوي SV…………………………………………………………………..139

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات

5-1) مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………………….142

5-2) خلاصه موضوع پژوهش …………………………………………………………………………………………………..142

5-3) تحليل نتايج آزمون فرضيه‌هاي پژوهش……………………………………………………………………………….144

5-3-1) نتايج مربوط به پورتفوی BL………………………………………………………………………………………144

5-3-2) نتايج مربوط به پورتفوی BN2…………………………………………………………………………………..145

5-3-3) نتايج مربوط به پورتفوی BW…………………………………………………………………………………….145

5-3-4) نتايج مربوط به پورتفوی SL………………………………………………………………………………………146

5-3-5) نتايج مربوط به پورتفوی SN2……………………………………………………………………………………147

5-3-6) نتايج مربوط به پورتفوی SW…………………………………………………………………………………….148

5-3-7) نتايج مربوط به پورتفوی BG……………………………………………………………………………………..149

5-3-8) نتايج مربوط به پورتفوی BN……………………………………………………………………………………..150

5-3-9) نتايج مربوط به پورتفوی BV……………………………………………………………………………………..151

5-3-10) نتايج مربوط به پورتفوی SG……………………………………………………………………………………152

5-3-11) نتايج مربوط به پورتفوی SN……………………………………………………………………………………152

5-3-12) نتايج مربوط به پورتفوی SV……………………………………………………………………………………153

5-4) پیشنهادهای مربوط به نتایج پژوهش …………………………………………………………………………………..154

5-5) پیشنهادهایی برای پژوهش‌های آتی ……………………………………………………………………………………156

5-6) محدودیت‌های پژوهش ……………………………………………………………………………………………………156

5-7) خلاصه ………………………………………………………………………………………………………………………….157

منابع فارسی …………………………………………………………………………………………………………………………….158

منابع لاتین ……………………………………………………………………………………………………………………………….160

پیوست و ضمائم……………………………………………………………………………………………………………………….163

چکیده انگلیسی ……………………………………………………………………………………………………………………… 213

فهرست جداول

جدول 4-1) آمار توصیفی متغیرهای تحقیق ………………………………………………………………………………82

جدول 4-2) نتایج مربوط به مدل‌های پژوهش برای پورتفوی BL……………………………………………….86

جدول 4-3) نتایج مربوط به مدل‌های پژوهش برای پورتفوی BN2…………………………………………….88

جدول 4-4) نتایج مربوط به مدل‌های پژوهش برای پورتفوی BW………………………………………………91

جدول 4-5) نتایج مربوط به مدل‌های پژوهش برای پورتفوی SL………………………………………………..93

جدول 4-6) نتایج مربوط به مدل‌های پژوهش برای پورتفوی SN2……………………………………………..96

جدول 4-7) نتایج مربوط به مدل‌های پژوهش برای پورتفوی SW………………………………………………99

جدول 4-8) نتایج مربوط به مدل‌های پژوهش برای پورتفوی BG……………………………………………..101

جدول 4-9) نتایج مربوط به مدل‌های پژوهش برای پورتفوی BN……………………………………………..104

جدول 4-10) نتایج مربوط به مدل‌های پژوهش برای پورتفوی BV…………………………………………..107

جدول 4-11) نتایج مربوط به مدل‌های پژوهش برای پورتفوی SG……………………………………………110

جدول 4-12) نتایج مربوط به مدل‌های پژوهش برای پورتفوی SN……………………………………………113

جدول 4-13) نتایج مربوط به مدل‌های پژوهش برای پورتفوی SV……………………………………………115

جدول 4-14) نتایج مربوط به مدل‌های 5 تا 8 برای پورتفوی BL………………………………………………118

جدول 4-15) نتایج مربوط به مدل‌های 5 تا 8  برای پورتفوی BN2………………………………………….120

جدول 4-16) نتایج مربوط به مدل‌های 5 تا 8 برای پورتفوی BW…………………………………………….122

جدول 4-17) نتایج مربوط به مدل‌های 5 تا 8 برای پورتفوی SL………………………………………………124

جدول 4-18) نتایج مربوط به مدل‌های 5 تا 8 برای پورتفوی SN2……………………………………………126

جدول 4-19) نتایج مربوط به مدل‌های 5 تا 8 برای پورتفوی SW…………………………………………….128

جدول 4-20) نتایج مربوط به مدل‌های 5 تا 8 برای پورتفوی BG……………………………………………..130

جدول 4-21) نتایج مربوط به مدل‌های 5 تا 8 برای پورتفوی BN……………………………………………..132

جدول 4-22) نتایج مربوط به مدل‌های 5 تا 8 برای پورتفوی BV……………………………………………..134

جدول 4-23) نتایج مربوط به مدل‌های 5 تا 8 برای پورتفوی SG………………………………………………136

جدول 4-24) نتایج مربوط به مدل‌های 5 تا 8 برای پورتفوی SN………………………………………………138

جدول 4-25) نتایج مربوط به مدل‌های 5 تا 8 برای پورتفوی SV………………………………………………140

فهرست نمودارها

نمودار2-1) بازگشت در بلند مدت، اصلاح بیش واکنشی پس از پدیده تداوم حرکت قیمت‌ها …………28

چکیده:

دیرزمانی نیست که بازار سرمایه کارا خوانده می‌شود و تصمیمات افراد عقلایی انگاشته می‌شود لیکن پدیده‌هایی در بازار مشاهده می‌شوند که این نظریات و زیربناهایشان را به سمت و سویی دیگر می‌برند. در پی این مشاهدات است که دیدگاه مالی رفتاری سر برمی‌آورد و مدل‌هایی متفاوت برای درک بهتر بازدهی سهام مطرح می‌شوند. حال سؤال این است: چه عواملی بر بازده سرمایه‌گذاری تأثیر دارند؟ آیا در بازار بورس ایران استثنائات در بازده سهام نقشی دارند؟ استثنائاتی چون اندازه شرکت، نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار (B/M)، مومنتوم کدام یک تأثیر بیشتری بر بازده سهام دارند؟ کدام یک تبیین بهتری از بازده سهام به‌دست می‌دهند؛ مدل قیمت‌گذاری دارایی‌های سرمایه‌ای (CAPM)، مدل سه عاملی فاما و فرنچ و یا مدل چهارعاملی؟

پژوهش حاضر به بررسی سه مدل قیمت‌گذاری دارایی‌ها می‌پردازد تا تعیین نماید که کدام‌یک از این سه مدل قدرت توضیح‌دهندگی بهتری در ارتباط با بازده سهام در بورس اوراق بهادار تهران دارد. بدین منظور 87 شرکت از شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران به عنوان نمونه پژوهش در بازه زمانی 1381 تا 1390 مورد بررسی قرار گرفت. داده‌های پژوهش از سایت‌های اینترنتی مدیریت پژوهش، توسعه و مطالعات اسلامی و سایت بانک مرکزی و نیز نرم‌افزارهای تدبیرپرداز و ره‌آورد نوین استخراج شده است. به منظور تجزیه و تحلیل داده‌ها از تحلیل رگرسیون چندگانه با استفاده از داده‌های سری زمانی استفاده شده است.

نتایج بیانگر این است که هرچند مدل سه‌عاملی و چهارعاملی هر دو عملکرد قابل قبولی دارند لیکن مدل چهارعاملی تبیین بهتری از بازده سهام به‌دست می‌دهد. همچنین عوامل ریسک سیستماتیک، نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار و مومنتوم تأثیر مثبتی بر بازده سهام دارند و اندازه شرکت تأثیر منفی بر بازده سهام دارد. عامل صرف اندازه با بزرگ‌تر شدن اندازه شرکت کاهش می‌یابد در حالی که عامل مومنتوم ارتباطی با اندازه شرکت و یا نسبت B/M ندارد و در کوتاه مدت در سهام کوچک یا بزرگ، ارزشی و یا رشدی قابل مشاهده است.

کلید واژه‌ها: صرف اندازه، صرف ارزش، مومنتوم، بازده سهام، مدل سه عاملی فاما و فرنچ، مدل چهارعاملی.    

         فصل اول

کلیات تحقیق

1-1) مقدمه

بورس اوراق بهادار یا بازار سرمایه جایگاهی است برای ایجاد ارتباط بین منابع سرمایه و سازمان‌ها و نهادهای نیازمند سرمایه. در بازار سرمایه‌ای کارآمد، سرمایه‌های مالی به سودمندترین و برترین سازمان‌ها تخصیص می‌یابد، لیکن اینکه افراد و سازمان‌ها و نهادهای سرمایه‌گذار منابع مالی خود را به کدام یک از دارایی‌های مالی تخصیص دهند تا بازده بالاتری کسب نمایند و این دارایی‌ها را چگونه ارزش‌گذاری کنند موضوعی است که زمینه‌ی تحقیقات و بررسی‌های بسیار بوده است و چالش‌های فراوانی را در دانش مالی و سرمایه‌گذاری برانگیخته است.

کارگزاران فعال در بازار سرمایه، مدیران سرمایه‌گذاری و دیگر سرمایه‌گذاران حقیقی و حقوقی فعال در بازار که به معاملات سهام و دیگر دارایی‌های مالی می‌پردازند، در راستای حفظ و افزایش ارزش پورتفوی‌های سرمایه‌گذاریشان نیاز به بررسی عوامل مختلف مؤثر بر بازده پورتفوی خود در شرایط متفاوت بازار دارند. این افراد برای بهینه‌سازی سرمایه‌گذاریشان همواره در پی دست‌یابی به روش‌هایی برای ارزش‌گذاری درست اوراق بهادار و دارایی‌های مالی با توجه به سطح ریسک مرتبط‌شان هستند.

تاکنون رویکردهای متفاوتی در ارتباط با ارزش‌گذاری دارایی‌های سرمایه‌ای مطرح شده‌اند که شاید بتوان این رویکردها را به طور عمده به دو دسته‌ی عقلایی و رفتاری تقسیم کرد. رویکرد عقلایی، رویکردی است که به ارزش‌گذاری دارایی‌های مالی بر اساس عقلانیت کامل عوامل اقتصادی می‌پردازد و بیان می‌دارد که ارزش ذاتی هر دارایی برابر با مجموع ارزش فعلی جریانات نقدی مورد انتظار از آن دارایی است، در این رویکرد هیچ‌گونه روند خاصی در قیمت‌های اوراق بهادار وجود ندارد و سرمایه‌گذاران نمی‌توانند صرفاً با توجه به روند حرکتی قیمت سهام به سود اضافی دست یابند. در واقع رویکرد عقلایی بازده مورد انتظار از هر دارایی را دقیقاً متناسب با ریسک آن دارایی می‌داند و با توجه به شرایط بازار، صنعت و شرکت و با استفاده از مدل‌های تنزیل جریانات نقدی به ارزش‌گذاری این دارایی‌ها می‌پردازد.

لیکن طی چند دهه‌ی اخیر موضوعی که در بازارهای مالی بیشتر مورد توجه قرار گرفته و به نوعی به مقوله‌ی ارزش‌گذاری دارایی‌های مالی نیز راه یافته است، تأثیر مسایل رفتاری و روان‌شناسی در تصمیم‌گیری‌های مالی و سرمایه‌گذاری بوده است، که منجر به مطرح شدن رویکردی جدید در دنیای سرمایه‌گذاری با عنوان رویکرد رفتاری شده است، این رویکرد سعی دارد با بررسی هم‌زمان مسایل رفتاری و الگوهای تصمیم‌گیری به پیش‌بینی روند و جهت حرکت قیمت سهام بپردازد. به عنوان مثال عکس‌العمل بیش از اندازه یا نحوه واکنش بازار به اطلاعات جدید و یا میزان حساسیت بازار به اخبار و اطلاعات خاص در این رویکرد مورد توجه قرار می‌گیرد.

این پژوهش با در نظر گرفتن رویکرد رفتاری به بررسی چهار عامل تأثیرگذار بر بازده اوراق بهادار؛ اندازه، نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار، استراتژی مومنتوم در کنار عامل ریسک سیستماتیک و مقایسه آن در مدل‌های مطرح قیمت‌گذاری دارایی‌های مالی؛ مدل چهار عاملی، سه عاملی فاما و فرنچ و مدل CAPM می‌پردازد.

1-2) بيان مسأله

دست‌یابی به رشد بلندمدت و مداوم اقتصادی، نیازمند تخصیص بهینه منابع در سطح اقتصاد ملی است و این مهم بدون کمک بازارهای مالی، به ویژه بازار سرمایه گسترده و کارآمد امکان‌پذیر نیست. در واقع بازار سرمایه کارآمد سیستمی است برای تخصیص بهینه منابع. در چنین بازاری وجوه مازاد افراد و نهادها به سمت صنایع، سازمان‌ها و نهادهای نیازمند سرمایه جریان می‌یابد و هر اندازه که سیستم اقتصادی توسعه‌یافته‌تر و کارآمدتر باشد این سرمایه‌ها به طور بهینه‌تر و سودمندتری تخصیص می‌یابد، و افراد و نهادهای سرمایه‌گذار نیز به فرصت‌های مناسب‌تری برای سرمایه‌گذاری دست می‌یابند. لیکن سرمایه‌گذاران همواره در پی دست یافتن به سود بیشتر و کاهش دادن ریسک سرمایه‌گذاری هستند. در پی دست‌یابی به این هدف است که سرمایه‌گذاران تشکیل پورتفوی می‌دهند تا به‌واسطه متنوع کردن سرمایه‌گذاری ریسک کمتری را متقبل شوند و یا با پذیرش سطح خاصی از ریسک بازده بیشتری به دست آورند. در دهه‌های گذشته تلاش‌های زیادی در راستای دست‌یابی به روشی مناسب برای ارزیابی و انتخاب پورتفوی بهینه با بازده و ریسک مطلوب صورت گرفته است. نتيجه اين تلاش‌ها بسط نظرياتی است كه از مفروضات اصلي آن‌ها كارايي بازار، رفتار منطقي سرمايه‌گذاران، قیمت گذاری‌های درست اوراق بهادار، انتخاب پرتفوي بر اساس ميانگين و واريانس مورد انتظار بازده، رابطه مستقيم ريسك و بازده مورد انتظار از سرمايه‌گذاري و مسائلي از اين دست مي‌باشد(راعی، پویان‌فر، 1390، 5).

تئوری مالی مدرن که بر پایه فرضیه بازار کارا و رفتار عقلایی عوامل اقتصادی شکل گرفته بیش از نیم قرن بر تمام محافل علمی مالی حاکم بوده است. فرضیه بازار کارا بیان می‌کند که تمامی اطلاعات در ارتباط با یک سهم در قیمت آن سهم منعکس شده است و بدون تحمل ریسک بیشتر نمی‌توان بازده بیشتری به دست آورد. لیکن مشاهده برخی شواهد تجربی که با مدل‌های ارائه شده در این نظریه قابل تبیین نبودند، صلابت نظریات مالی مدرن را زیر سوال بردند و زمینه را برای ظهور مالی رفتاری فراهم کردند. این شواهد تجربی که از آن‌ها با عنوان استثناها[1] در بازار یاد می‌شود، باعث تقویت این دیدگاه شده است که قیمت‌ها در بازار بیشتر تحت‌تأثیر عوامل روانی تعیین می‌شوند. از مهم‌ترین این استثناها می‌توان به عکس‌العمل بیش از اندازه[2]، عکس‌العمل کمتر از اندازه[3]، و تداوم بازده (مومنتوم[4]) اشاره کرد که وجود آن‌ها در بسیاری از بازارهای توسعه یافته و برخی بازارهای نوظهور به اثبات رسیده است.